Top 10 Summer Tourist Destination in Maharashtra | उन्हाळा म्हटलं की मनात तापत्या उन्हाची, घामाच्या धारा वाहणाऱ्या दुपारी, आणि थकवणाऱ्या दिवसांची कल्पना येते. पण त्याच उन्हाळ्यात जर एखादं निसर्गरम्य, थंड आणि शांत ठिकाण गाठता आलं, तर त्या तापलेल्या वातावरणातही मनाला गारवा मिळतो. महाराष्ट्र हे विविधतेने नटलेलं राज्य असून, इथल्या डोंगररांगा, समुद्रकिनारे, ऐतिहासिक वारसा स्थळं आणि हिरव्यागार परिसर पर्यटकांना वर्षभर आकर्षित करतात. उन्हाळ्यात विशेषतः अशा ठिकाणांना पसंती दिली जाते, जिथे वातावरण थंडगार आणि मनःशांती देणारं असतं.
चला तर पाहूया, महाराष्ट्रातील अशाच टॉप १० उन्हाळी पर्यटनस्थळांची सविस्तर माहिती:
1. महाबळेश्वर – सह्याद्रीच्या कुशीतलं थंड स्वर्ग
Top 10 Summer Tourist Destination in Maharashtra | महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यात वसलेलं महाबळेश्वर हे केवळ एक पर्यटनस्थळ नाही, तर निसर्गप्रेमींसाठी, इतिहासप्रेमींसाठी आणि शांततेच्या शोधात असणाऱ्यांसाठी एक जीवनानुभव आहे. सह्याद्रीच्या घनदाट रांगांमध्ये वसलेलं हे ठिकाण समुद्रसपाटीपासून सुमारे १४३८ मीटर उंचीवर आहे. त्यामुळे येथील हवामान वर्षभर आल्हाददायक राहते. पण विशेषतः उन्हाळ्यात येथे जाण्याचा अनुभव म्हणजे तापत्या महाराष्ट्रातून थेट एका थंडगार नंदनवनात प्रवेश केल्यासारखा वाटतो.
महाबळेश्वर हे आपलं वैशिष्ट्य वेगवेगळ्या स्तरांवर सिद्ध करतं. येथे अनेक नैसर्गिक पॉइंट्स आहेत. प्रत्येक पॉइंटवरून दिसणारा निसर्गाचा वेगळा पैलू, वेगळी गाथा असते. एल्फिनस्टन पॉइंट, आर्थर सीट, केट्स पॉइंट आणि लॉडविक पॉइंट या सर्व ठिकाणांहून दिसणाऱ्या दऱ्या, पर्वतरांगा, धुके आणि आकाश यांचं एकत्रित दृश्य थक्क करून टाकणारं असतं.
याशिवाय, महाबळेश्वर हे भारतातील काही मोजक्या ठिकाणांपैकी एक आहे, जिथे कृष्णा नदीचा उगम आहे. महादेव मंदिर हे या ठिकाणाचं धार्मिक आणि ऐतिहासिक महत्त्व अधोरेखित करतं. हे मंदिर पांडवकालीन असून, याठिकाणी कृष्णा, वेणा, कोयना आणि सावित्री या नद्यांचा उगम एका शिला-गुहेतून होताना पाहणं हे एक अद्भुत दृश्य आहे.
महाबळेश्वरमध्ये फळांचे उत्पादनही भरपूर प्रमाणात होतं. विशेषतः स्ट्रॉबेरी फार्म्स हे इथलं एक मोठं आकर्षण आहे. पर्यटक स्वतः शेतात जाऊन स्ट्रॉबेरी तोडू शकतात. स्वादिष्ट स्ट्रॉबेरी क्रीम किंवा स्ट्रॉबेरी शेकचा आनंद घेऊ शकतात. ही फार्म टूर्स ही खास करून मुलांना व कौटुंबिक पर्यटकांना खूप आवडतात.
वेण्णा लेक हे महाबळेश्वरमधील आणखी एक शांत, रमणीय आणि लोकप्रिय ठिकाण. येथे बोटिंग करताना आजूबाजूला पसरलेली झाडी, पाण्याच्या लाटांचा नाद, आणि थंड वाऱ्याचा स्पर्श – हे सगळं एकत्र येऊन मनाला गारवा देतं.
तसंच महाबळेश्वरमध्ये स्थानिक बाजारपेठा आहेत जिथे तुम्ही स्थानिक खाद्यपदार्थ, हँडिक्राफ्ट्स, लोणचं, चॉकलेट्स आणि चविष्ट फळं खरेदी करू शकता. स्थानिक लोकांचा विनम्रपणा आणि पाहुणचार हे या ठिकाणाचं अजून एक खास वैशिष्ट्य आहे.
महाबळेश्वरला भेट देण्यासाठी मार्च ते जून हा सर्वोत्तम काळ मानला जातो. या काळात येथील हवामान तुलनेने थंड आणि आल्हाददायक असतं. त्यामुळे उन्हाळ्यातील त्रासदायक तापमानापासून सुटका मिळवण्यासाठी महाबळेश्वर हे खूपच योग्य ठिकाण ठरतं.
2. पाचगणी – शांतता आणि शिक्षणसंस्थांचं निसर्गरम्य संगम
Top 10 Summer Tourist Destination in Maharashtra | महाबळेश्वरपासून काही किलोमीटरवर असलेलं पाचगणी हे ठिकाण शिक्षणसंस्था, ब्रिटिशकालीन वास्तू आणि प्रचंड टेबल लँडसाठी ओळखलं जातं. येथे मोठमोठ्या बोर्डिंग स्कूल्स असून त्यांच्या परिसरातील शांतता व सौंदर्य पाहण्यासारखं असतं. टेबल लँडवर उभं राहून क्षितिजाकडे बघताना जणू आपण आकाशाशी संवाद साधतोय असा भास होतो. कपल्ससाठी आणि कौटुंबिक सहलीसाठी हे एक परिपूर्ण ठिकाण आहे.
3. भंडारदरा – प्रवरा नदीच्या सान्निध्यातील निसर्गशांतता
नगर जिल्ह्यातील भंडारदरा हे एक निसर्गरम्य ठिकाण असून प्रवरा नदीच्या किनाऱ्यालगत वसलेलं आहे. येथील अंब्रेला फॉल्स आणि रंधा फॉल्स पाहताना पाण्याच्या प्रचंड प्रवाहासोबत येणारा थंड वारा अगदी शरीर आणि मन दोन्ही ताजेतवाने करून टाकतो. भंडारदरामधील Arthur Lake आणि Bhandardara Dam परिसर तुम्हाला शांततेचा अनुभव देतात. ट्रेकिंगसाठी देखील येथे हरिश्चंद्रगड आणि रतनगड यांसारखी ठिकाणं उपलब्ध आहेत.
4. लोणावळा – खंडाळा : सह्याद्रीचं लोकप्रिय दुहेरी गेटवे
मुंबई-पुणे महामार्गावर वसलेली ही दुहेरी हिल स्टेशन जोडगोळी म्हणजेच लोणावळा आणि खंडाळा, पर्यटकांच्या अत्यंत आवडीची ठिकाणं आहेत. दोन्ही ठिकाणं सह्याद्रीच्या कुशीत वसलेली असून, शहराच्या कोलाहलापासून दूर जाऊन काही तासांतच निसर्गाच्या शांत सान्निध्यात पोहोचण्याची संधी ही इथली सर्वात मोठी खासियत आहे. म्हणूनच मुंबईकर आणि पुणेकर यांच्यासाठी लोणावळा आणि खंडाळा हे विकेंडला सुट्टीसाठी ‘फेवरेट गेटवे’ ठरले आहेत.
लोणावळा आणि खंडाळा दोन्ही ठिकाणी उन्हाळ्यातही हवामान आल्हाददायक असतं. सह्याद्रीच्या दऱ्या, धबधबे, हिरवीगार टेकड्या, घाटवाटांनी भरलेले रस्ते हे सगळं पाहताना मन ताजंतवानं होतं. उन्हाळ्याच्या उकाड्यातही इथला गारवा, संथ वारा आणि सकाळच्या वेळेची थोडीशी धुकट हवा, शरीर आणि मनाला शांती देते.
लोणावळा म्हटलं की सर्वप्रथम आठवतं ते म्हणजे लोणावळ्याचं चिक्की. विविध प्रकारचे ड्रायफ्रूट चिक्की, नारळ चिक्की आणि फज खरेदी करणं ही पर्यटकांची खास आवड. याशिवाय गरमागरम वडापाव, मक्का भजी आणि पावसाळ्यात प्रसिद्ध होणारी गरम चहा, हे सगळं उन्हाळ्यातही लोकांचा जीव ओढून नेतं.
याशिवाय स्थानिक बाजारपेठांमध्ये हस्तकलेचे अनेक वस्तू, सुगंधी तेलं, औषधी वनस्पती आणि स्थानिक खाद्यपदार्थ सहज उपलब्ध असतात.
5. मुळशी – निसर्गाच्या कुशीतली शांतता
पुण्यापासून अवघ्या 40-50 किलोमीटर अंतरावर असलेलं मुळशी हे ठिकाण म्हणजे निसर्गप्रेमी, शांतता शोधणारे आणि शहरी गोंगाटापासून सुटका हवी असणाऱ्यांसाठी एक आदर्श स्वर्गच. सह्याद्रीच्या पायथ्याशी वसलेलं मुळशी हे गाव मुळशी धरणामुळे अधिक प्रसिद्ध झालं असून, धरणाचं पाणी, हिरवीगार टेकड्या आणि संथ वारं यामुळे इथला अनुभव अत्यंत आल्हाददायक असतो.
उन्हाळ्यात मुळशी परिसराचं हवामान थोडं गरम असलं, तरी धरण परिसरात आणि डोंगराळ भागात गारवा कायम जाणवतो. सकाळी लवकर आणि संध्याकाळच्या वेळी इथला थंड वारा आणि पक्ष्यांचे आवाज मनाला एक अनोखी विश्रांती देतात. उन्हाळ्याच्या उकाड्यातही येथे निसर्गाशी एकरूप होऊन, स्वतःशी संवाद साधता येतो.
मुळशी परिसरात तुम्हाला स्थानिक गावठी जेवणाचा आनंद घेता येतो – जसे की पिठलं-भाकरी, ठेचा, झणझणीत वांग्याचं भरीत, ताजं ताक आणि घरगुती लोणचं. काही फार्महाऊस किंवा रिसॉर्ट्समध्ये तुम्हाला शुद्ध शाकाहारी जेवण किंवा कोकण शैलीतील मांसाहारी पदार्थही मिळतात.
मुळशी परिसरात अनेक रिसॉर्ट्स, लक्झरी फार्महाऊस, होमस्टे आणि इको टुरिझम सेंटर आहेत. काही ठिकाणी झोपड्यांमधून किंवा टेन्ट्समधून थेट डोंगर किंवा धरणाचं दृश्य दिसतं. काही रिसॉर्ट्स खास योग, मेडिटेशन आणि वेलनेस रिट्रीट्ससाठी प्रसिद्ध आहेत.
6. अजंठा – वेरूळ लेणी – इतिहासात फेरफटका
औरंगाबाद जिल्ह्यातील अजंठा आणि वेरूळ या दोन लेणी म्हणजे भारताच्या ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक वैभवाचं मूर्त स्वरूप आहेत. जरी उन्हाळ्याचे दिवस असले, तरी सकाळच्या वेळेस या लेणीत भेट देणं म्हणजे एक आगळंवेगळं अनुभव आहे. लेण्यांमधील बुद्ध मूर्ती, भित्तीचित्रं आणि कोरीव काम पाहताना भूतकाळाचा गौरव उजळून समोर उभा राहतो. इतिहासप्रेमींनी या स्थळांना नक्की भेट द्यायला हवी.
7. ताम्हिणी घाट – धुक्याच्या कुशीतला रस्ता
पुणे जिल्ह्यातून कोकणात जाणाऱ्या रस्त्यावर वसलेला ताम्हिणी घाट हा एक असंवेदनशील वाटणारा पण नितांतसुंदर असा निसर्गरम्य रस्ता आहे. गाडीने किंवा दुचाकीवरून प्रवास करत असताना जेव्हा आपण ताम्हिणी घाटात प्रवेश करतो, तेव्हा आपसूकच एक वेगळं विश्व आपल्या समोर खुलतं धुक्याच्या कुशीत लपलेली झाडं, वाऱ्याची सळसळ, आणि प्रत्येक वळणावर वाट पाहणारं एखादं अप्रतिम दृश्य!
ताम्हिणी घाटातील रस्ता म्हणजे निसर्गाचा एक जिवंत कॅनव्हास. उन्हाळ्याच्या दिवसात इथल्या झाडांवर नवपल्लव फुटलेले असतात, वाऱ्याची गार झुळूक लागते, आणि जरा उंचावर गेल्यावर धुकं अंगावर येऊन बसतं. विशेषतः सकाळी लवकर किंवा संध्याकाळी प्रवास केला, तर घाटामध्ये पसरलेलं धुकं, सूर्यकिरणांचा खेळ आणि पक्ष्यांचा गूंजणारा आवाज अनुभवण्यासारखा असतो.
पुणेहून मुळशी मार्गे ताम्हिणी घाटात जाता येतं. रस्ता वळणावळणाचा आणि थोडा अरुंद असला तरी वाहन चालविण्याचा अनुभव थरारक आणि नयनरम्य असतो. ड्राइव्ह दरम्यान अचानक समोर येणारे धबधबे, घाटातील खोल दऱ्या, आणि दाट जंगल यात एक अनोखा रोमांच असतो. उन्हाळ्यातही इथे उष्म्याची तीव्रता जाणवत नाही, उलट थोडा गारवा, आणि आल्हाददायक हवा लाभते.
8. चिखलदरा – विदर्भातील थंडगार पर्वत
Top 10 Summer Tourist Destination in Maharashtra | अमरावती जिल्ह्यातील चिखलदरा हे विदर्भातील एकमेव हिल स्टेशन असून इथलं हवामान वर्षभर थंडसर असतं. मेळघाट वाइल्डलाईफ सॅंक्च्युरीजवळ असलेलं हे ठिकाण निसर्गप्रेमी, वन्यजीव छायाचित्रकार आणि भटकंती करणाऱ्यांसाठी स्वर्गासारखं आहे. येथे भालचंद्र टेकडी, पंचबोल पॉईंट आणि सत्यगडसारखी स्थळं पर्यटकांना मोहवून टाकतात. जंगल सफारीचा अनुभव घेण्यासारखा आहे.
9. माथेरान – वाहनमुक्त शांततेचं ठिकाण
मुंबईपासून अगदी जवळ असलेलं माथेरान हे एकमेव वाहनमुक्त हिल स्टेशन आहे. येथे गाड्या जात नाहीत, त्यामुळे हवा प्रदूषणमुक्त आणि शुद्ध असते. इथे प्रवासासाठी घोड्यांचा किंवा हातगाड्यांचा वापर होतो. त्यामुळे संपूर्ण अनुभव हा एक वेगळाच असतो. अलेक्झांडर पॉइंट, लुईसा पॉइंट, आणि हार्ट पॉईंट हे निसर्गप्रेमींसाठी उत्कृष्ट ठिकाणं आहेत. येथे राहण्याच्या सोयीसुद्धा चांगल्या आहेत.
10. गणपतीपुळे – कोकणातील शांत समुद्रकिनारा
जर उन्हाळ्यात डोंगराऐवजी तुम्हाला समुद्राचा अनुभव घ्यायचा असेल, तर गणपतीपुळे हे उत्तम ठिकाण ठरू शकतं. येथे पावसाळ्यासारखी गर्दी नसते, त्यामुळे निवांत वेळ मिळतो. समुद्रकिनाऱ्यावरील गणपती मंदिर आणि स्वच्छता यामुळे हे ठिकाण धार्मिक आणि नैसर्गिक सौंदर्याचं प्रतीक मानलं जातं. येथे कोकणी जेवणाचा आस्वाद घेत, संध्याकाळी सूर्यास्त पाहणं, ही एक मनात रेंगाळणारी आठवण होते.
शेवटी…
Top 10 Summer Tourist Destination in Maharashtra | उन्हाळा म्हणजे थकवा, अस्वस्थता आणि घामाचे दिवस. पण जर हेच दिवस आपण निसर्गाच्या सान्निध्यात घालवले, तर तो अनुभव आयुष्यभर लक्षात राहतो. महाराष्ट्रातील वरील ठिकाणं ही केवळ पर्यटनस्थळं नाहीत, ती आत्मिक विश्रांती देणारी ठिकाणं आहेत. त्यामुळे या उन्हाळ्यात या ठिकाणांपैकी किमान एका ठिकाणी अवश्य भेट द्या आणि तुमच्या आयुष्यात एक सुंदर आठवण जोडा.