Prahar Sanghatana Andolan | महाराष्ट्रातील राजकीय परिपाठात एक गोष्ट सातत्याने दिसून येते. निवडणुकीपूर्वी शेतकरी आणि दुर्बल घटकांसाठी गाजावाजा करून केलेली आश्वासने, आणि निवडणुकीनंतर त्यांना पूर्णतः विसरून जाण्याची सरकारी परंपरा.
शेतकऱ्यांच्या कर्जमाफीचं आश्वासन हे या प्रवृत्तीचं सर्वात ठळक उदाहरण. निवडणुकीच्या प्रचारात प्रत्येक पक्षाने जाहीरनाम्यात शेतकऱ्यांना संपूर्ण कर्जमाफीचं ग्वाही दिली. पण सत्तेवर आल्यानंतर कोणताही पक्ष त्याची अंमलबजावणी करताना दिसत नाही.
आजही दररोज महाराष्ट्रात 7 शेतकरी आत्महत्या करत असल्याचं राष्ट्रीय गुन्हे नोंदवही अहवालात नमूद झालं आहे. हे आकडे फक्त शोकांतिका नाहीत, ते शेतकऱ्यांच्या कळकळीचं आणि निराशेचं आरश्यातलं प्रतिबिंब आहे.
Prahar Sanghatana Andolan | शासन मौन, आंदोलन ठाम
शेतकऱ्यांच्या या गंभीर परिस्थितीवर सरकार निष्क्रिय आहे, पण प्रहार जनशक्ती पक्ष याविरोधात आवाज उठवत आहे. पक्षाचे संस्थापक अध्यक्ष बच्चू भाऊ कडू यांनी राज्यभर मशाल मोर्च्याचं आयोजन केलं असून, यामागे दोन ठोस मागण्या आहेत:
- राज्यातील सर्व शेतकऱ्यांना संपूर्ण कर्जमाफी
- दिव्यांग बांधवांना दरमहा ₹6000 मानधन
या मागण्यांसाठी मोर्चे, सभा, मंत्री भेटी आणि लढ्याचं रणशिंग फुंकण्यात आलं आहे.
मुंबईत मशाल पेटली – जनतेचा रोष उफाळला
11 एप्रिल 2025 रोजी, महात्मा जोतीबा फुले यांच्या जयंतीच्या दिवशी, मुंबईच्या रस्त्यांवर एका वेगळ्याच प्रकारची ऊर्जा जाणवत होती. सूर्य मावळत असताना, आकाशात अंधार दाटू लागला आणि त्या अंधाराला छेद देत, शेकडो मशालींनी प्रकाशाची ज्योत उभारली. हे केवळ आंदोलन नव्हतं – हा एका दगडगडत्या व्यवस्थेविरुद्ध जनतेचा धगधगता उद्रेक होता.
प्रहार जनशक्ती पक्षाच्या कार्यकर्त्यांनी निळे दुपट्टे, भगवे ध्वज आणि हातात पेटलेल्या मशालींसह आक्रोशाच्या लाटेचा स्फोट केला. त्यांच्या चेहऱ्यावर राग नव्हता, पण एक खोलवरचा वेदनादायक निर्धार स्पष्ट दिसत होता. हा लढा केवळ शेतकऱ्यांच्या कर्जमाफीसाठी नव्हता, तर मानवी अस्तित्वाला मिळणाऱ्या न्यायासाठी होता.
“आमचा हक्क द्या, भीक नको!”
“शेतकऱ्यांच्या आत्महत्या थांबवा!”
“दिव्यांगांचा अपमान खपवून घेतला जाणार नाही!”
अशा घोषणांनी मुंबईच्या रस्त्यांवरचा शांततेचा पडदा फाटला होता.
मुंबईतल्या बांद्रा येथील पालकमंत्री आशिष शेलार यांच्या निवासस्थानासमोर हे आंदोलन झालं. मोर्चात सहभागी झालेल्या नागरिकांमध्ये महिलांचाही मोठा सहभाग होता. काहीजण आपल्या दिव्यांग मुलांना खांद्यावर घेऊन आले होते, काही शेतकरी थेट गावाकडून मुंबईत पोहोचले होते. त्यांचं फक्त एकच म्हणणं होतं, “आम्हाला ऐका! आम्हाला जीवंत राहायचंय!”
हा मोर्चा एखाद्या रूटीन राजकीय निषेधासारखा नव्हता. त्यात भावनिक गुंतवणूक होती, असहायतेचं वेदनादायक प्रतिबिंब होतं, आणि न्याय मिळवण्यासाठीचा अस्सल आकांत होता. मशाल म्हणजे आशेची ज्योत, पण इथे ती उद्रेकाची ठिणगी झाली होती.
पक्षाचे वरिष्ठ पदाधिकारी, वकिल, आंदोलनकर्ते, युवक, वृद्ध, दिव्यांग सर्वांनी एकत्र येत सरकारच्या निष्क्रीयतेला जाब विचारला. यावेळी काही कार्यकर्त्यांनी डोळ्यांत अश्रू आणून आपल्या पीडांबद्दल बोलताना सांगितलं – “आम्ही मुलाबाळांचं पोट भरण्यासाठी झगडतोय, सरकार आश्वासनं देऊन मोकळं होतंय.”
याच पार्श्वभूमीवर पोलिसांनी आंदोलनकर्त्यांना तात्पुरती अटक केली. पण आंदोलन संपलं नाही. कारण ही मशाल केवळ रस्त्यावर पेटलेली नव्हती, ती जनतेच्या मनात पेटली होती.
या दिवशी मुंबईने पाहिलं की, राजकीय प्रचाराच्या धोंड्याआड गुदमरलेला शेतकरी आणि दुर्लक्षित दिव्यांग जर ठामपणे एकत्र आले, तर त्यांच्या आवाजाचं गूंज विधानसभेच्या भिंतींपर्यंत पोहोचू शकतं.
आशिष शेलार यांचा प्रतिसाद – आश्वासन की प्रतीक्षा ?
मागण्यांवर विचार करत पालकमंत्री आशिष शेलार यांनी सकारात्मक प्रतिसाद दिला. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, “हा विषय मी विधानसभेत मांडीन. मुख्यमंत्र्यांशीही चर्चा करून दिव्यांगांसाठी आवश्यक तरतूद करण्याचा प्रयत्न करेन.”
हा प्रतिसाद स्वागतार्ह असला तरी, मागील अनुभव पाहता जनता फक्त शब्दांवर विसंबून राहू शकत नाही. त्यांनी मागण्या केल्या आहेत, पण त्यांच्या कृतीची वाट पाहणं ही अजून एक लढाई आहे.
दिव्यांगांसाठी दरमहा ₹6000 – हक्क की दयेचा प्रश्न ?
राज्यातील लाखो दिव्यांग नागरिक अनेक वर्षांपासून सरकारी योजनांच्या आश्वासनांवर जगत आहेत. काही योजनांची अंमलबजावणी तर झालीच नाही, आणि काही योजना केवळ कागदावरच राहिल्या.
प्रहार पक्षाची मागणी स्पष्ट आहे – दिव्यांगांना मासिक ₹6000 मिळावं, आणि तो हक्काच्या भूमिकेतून मिळावं.
हा विषय केवळ सामाजिक न्यायाचा नाही, तर मानवी हक्कांचा आहे.
मशाल आंदोलनाचं सामाजिक आणि राजकीय महत्त्व
प्रहार जनशक्ती पक्षाच्या पुढाकाराने उभं राहिलेलं मशाल आंदोलन हे केवळ एका मागणीपुरतं मर्यादित नव्हतं – हे आंदोलन एका व्यापक असंतोषाचं प्रतीक बनलं. हातात मशाल घेऊन रस्त्यावर उतरलेले कार्यकर्ते आणि नागरिक हे केवळ एका पक्षाचे प्रतिनिधी नव्हते, तर संपूर्ण ग्रामीण, कष्टकरी, शोषित समाजाचा आवाज बनले होते.
Prahar Sanghatana Andolan | सामाजिक महत्त्व – आवाज देणारी ज्योत
शेतकरी आणि दिव्यांगांसाठी उभं राहिलेलं हे आंदोलन समाजाच्या सर्वात दुर्लक्षित घटकांना प्रकाशात आणण्याचा प्रयत्न आहे. आजवर कर्जबाजारी शेतकरी आत्महत्या, दिव्यांगांना न मिळणारा आधार, आणि बेरोजगारीसारख्या प्रश्नांना समाजात फारसं गांभीर्याने घेतलं जात नव्हतं. परंतु या मशाल मोर्च्यांनी हे प्रश्न पुन्हा एकदा केंद्रस्थानी आणले आहेत.
हे आंदोलन संवेदनशीलतेचा नव्याने विचार करणारी सामाजिक चळवळ आहे. मशाल ही फक्त संतप्त घोषणांचा भाग नाही, तर ती प्रत्येक दुर्लक्षित कुटुंबाच्या व्यथांचे प्रतीक आहे. ही मशाल म्हणजे संविधानिक हक्कांची आठवण – की प्रत्येक नागरिकाला सन्मानाने जगण्याचा हक्क आहे, आणि तो कुणीही हिरावून घेऊ शकत नाही.
यातून एक मोठा सामाजिक संदेश जातो. जर शोषित वर्ग एकत्र आले, तर त्यांचा आवाज दुर्लक्षित केला जाऊ शकत नाही. विशेषतः महात्मा फुले आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जयंतीच्या पार्श्वभूमीवर या आंदोलनाचे आयोजन करून, या थोर विचारवंतांच्या समतावादी तत्त्वांना नव्याने उजाळा देण्यात आला.
Prahar Sanghatana Andolan | राजकीय महत्त्व – दबावाचं नवं शस्त्र
मशाल आंदोलनाचं दुसरं महत्त्वाचं परिमाण म्हणजे त्याचा राजकीय दबाव. अनेक वर्षांपासून निवडणुकांच्या वेळी दिली जाणारी कर्जमाफीची आश्वासनं ही केवळ प्रचारकी साधनं बनली आहेत. प्रत्यक्षात सत्तेत येऊन ही आश्वासनं पूर्ण केली जात नाहीत. अशा परिस्थितीत प्रहार पक्षाने सरळ मंत्र्यांच्या दारात जाऊन प्रश्न मांडणं, हे अत्यंत प्रभावी राजकीय पाऊल ठरलं आहे.
मशाल मोर्चातून एक ठोस संदेश सरकारला गेला – “आता पुरे! आमच्या मागण्या ऐका, अन्यथा आम्ही थांबणार नाही.” यामध्ये विशेषतः दिव्यांग बांधवांसाठी मासिक ₹6000 मानधनाची मागणी हा एक असा मुद्दा आहे, ज्याला फेटाळणे म्हणजे मोठ्या लोकवर्गाच्या भावना दुखावणं.
या आंदोलनामुळे पुढील निवडणुकांमध्ये सामाजिक न्याय, कर्जमुक्ती, व दिव्यांग कल्याण हे मुद्दे राजकीय अजेंड्यावर पुन्हा प्रखरतेने येतील, असा तज्ज्ञांचा अंदाज आहे. याचबरोबर, सत्ताधाऱ्यांवर प्रश्न विचारण्याचं आणि उत्तरं मागण्याचं नैतिक बळ जनतेला मिळालं आहे.
जनतेचा आत्मविश्वास जागवणारा क्षण
हा मोर्चा हा केवळ एका दिवशीचं आयोजन नव्हतं, तर तो जनतेच्या आत्मविश्वासाचा जागर होता. लवकरच हे आंदोलन महाराष्ट्राच्या इतर भागांमध्येही पोहोचण्याची शक्यता आहे. शेतकरी, दिव्यांग, बेरोजगार तरुण यांचा आवाज जर एकत्रित झाला, तर तो राजकीय समीकरणं बदलण्याची ताकद बाळगतो.
मशाल आंदोलनाने दाखवून दिलं की समाजात शांततेचा आभास असला तरी, अन्याय झाल्यावर तो संताप पेटून उठू शकतो. आणि तो एकदा पेटला, की कोणतीही सत्ता त्याला दडपून टाकू शकत नाही . फक्त ऐकावंच लागतं.
प्रतिनिधी मंडळातील महत्त्वाचे पदाधिकारी
या आंदोलनात सहभागी झालेल्या प्रमुख पदाधिकाऱ्यांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.
- ॲड. अजय तापकीर – मुंबई संपर्क अध्यक्ष
- ॲड. मनोज टेकाडे – प्रदेश प्रवक्ते
- बाळासाहेब केंजळे – उत्तर-पूर्व लोकसभा अध्यक्ष
- रुद्राक्ष नागरगोजे – चेंबूर विधानसभा अध्यक्ष
- मच्छिंद्र जाधव – पश्चिम उत्तर लोकसभा अध्यक्ष
- मिलिंद गवई – दिंडोशी विधानसभा
- आनंद हुले – SRA प्रमुख
- प्रशांत मुके – घाटकोपर पश्चिम विभाग अध्यक्ष
- सुधीर कांबळे – घाटकोपर अध्यक्ष
- श्रीराम आडे – वांद्रे अध्यक्ष
पोलीस अटक – आंदोलन दडपण्याचा प्रयत्न ?
मुंबईतील मशाल मोर्च्यादरम्यान, पोलिसांनी अनेक कार्यकर्त्यांना अटक केली. हा प्रकार आंदोलन दडपण्याचा प्रयत्न आहे की काय, असा प्रश्न उपस्थित होतो. लोकशाहीमध्ये शांततेत निषेध करण्याचा हक्क नागरिकांना आहे. तोच जर पोलिसांनी मोडीत काढला, तर हा लोकशाही व्यवस्थेवरचाच मोठा आघात ठरतो.
निष्कर्ष: मशाल आता केवळ प्रकाशाची नाही, तर इशाऱ्याचीही आहे !
इतिहास साक्षी आहे. जेव्हा अन्याय टोकाला पोहोचतो, तेव्हा तो फक्त सहन केला जात नाही, तर त्याला उत्तर दिलं जातं. आणि हे उत्तर कधी लेखी निवेदनात असतं, कधी रस्त्यावरच्या निषेधात, तर कधी हातात मशाल घेऊन पेटलेल्या आवाजात.
प्रहार जनशक्ती पक्षाच्या मशाल आंदोलनाने आज एक गोष्ट सिद्ध केली आहे – ही मशाल केवळ प्रकाश देणारी नाही, तर एक तीव्र इशारा आहे. सरकारला, व्यवस्थेला, आणि सत्ताधाऱ्यांना – की आता सामान्य जनता शांत बसणार नाही. आश्वासनं पुरेशी झाली. आता कृतीची गरज आहे.
Prahar Sanghatana Andolan | ही मशाल एक चेतावणी आहे
- त्यांना जे निवडणुकीच्या आधी बोलतात, पण निवडणुकीनंतर विसरतात.
- त्यांना जे शेतकऱ्यांच्या आत्महत्यांना केवळ आकड्यांत मोजतात.
- त्यांना जे दिव्यांगांच्या संघर्षांना राजकारणासाठी वापरतात, पण त्यांच्या गरजांसाठी तरतूद करत नाहीत.
ही मशाल सांगते – ‘जनता जागी आहे. ती पाहते आहे. आणि आता ती थांबणार नाही.’
जनशक्तीचा खरा अर्थ
या आंदोलनातून एक मोठा सामाजिक संदेश देशाला मिळाला – की राजकारण हे फक्त नेत्यांचं नसतं, ते जनतेचं असतं. आणि ही जनता जेव्हा एकत्र येते, तेव्हा ती रस्त्यावरचा धूर नसते, तर व्यवस्थेच्या डोळ्यात झणझणीत धग असते.
मशाल मोर्चामधून प्रहार पक्षाने दाखवून दिलं की, आवाज उठवण्यासाठी मोठं पद लागत नाही, फक्त संवेदनशील मन आणि निष्ठावान लढ्याची तयारी लागते. ही मशाल एक प्रतीक आहे – निर्धाराचं, संघर्षाचं आणि शेवटी विजयी होणाऱ्या लोकशक्तीचं.
Prahar Sanghatana Andolan | उद्याच्या चळवळीची बीजं
ही चळवळ एका दिवसाची नसेल. ही दिवसेंदिवस रुजणारी, मुळे खोलवर गेलेली आणि समाजाला डोळे उघडायला लावणारी प्रक्रिया आहे. प्रहारसारखे लढणारे पक्ष आणि कार्यकर्ते हे दाखवत आहेत की असंतोष शब्दांत व्यक्त झाला, तर तो आवाज होतो. पण तो मशालीत व्यक्त झाला, तर तो क्रांती होतो.