Isabgol Variety | इसाबगोल शेती कमी पाण्यामध्ये मिळवा जास्त नफा.

Isabgol Variety | इसबगोल शेती : कमी पाण्यात जास्त नफा देणारं पीक

मेहसाणाच्या गोधना गावातील शेतकरी बच्चूभाई यांचा हा अनुभव अनेक शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शक ठरू शकतो. इसबगोल शेतीबाबत त्यांच्या अपेक्षा मोठ्या आहेत, आणि यंदाच्या हंगामात त्यांना चांगल्या उत्पादनाची आशा आहे. त्याचप्रमाणे, गुजरातमधील अनेक शेतकरीही इसबगोलच्या चांगल्या उत्पादनाची आणि दरवाढीची वाट पाहत आहेत.

Isabgol Variety | इसबगोल शेतीचा विस्तार आणि संभाव्यता

संपूर्ण भारताच्या कृषी उत्पादनाचा विचार करता, मेहसाणा जिल्ह्यात इसबगोलची सर्वाधिक शेती होते. विशेषतः ऊंझा कृषी उत्पन्न बाजारसमितीच्या आकडेवारीनुसार, यंदा इसबगोलच्या उत्पादनात मोठी वाढ होण्याची शक्यता आहे.

ऊंझा बाजार समितीचे अध्यक्ष दिनेश पटेल यांनी इसबगोलच्या सध्याच्या बाजारभावांबद्दल माहिती दिली. “सध्या इसबगोलचा दर 3,500 रुपये प्रति मण आहे. मात्र, हा दर मागील हंगामातील उत्पादनासाठी आहे. यंदाचे उत्पादन बाजारात येण्यासाठी अजून दोन महिने लागतील. त्यामुळे पुढील दर वाढतील की घसरण होईल, हे सांगणं कठीण आहे. मात्र, उत्पादन समाधानकारक राहिल्यास बाजारात मोठ्या प्रमाणावर इसबगोल उपलब्ध असेल,” असं त्यांनी सांगितलं.

Isabgol Variety | इसबगोलसाठी अनुकूल हवामान आणि माती

इसबगोल हे हिवाळ्यातील कोरड्या हवामानात चांगलं उत्पादन देणारं पीक आहे. हलकी, वालुकामय आणि मध्यम काळी मृदा या पिकासाठी उपयुक्त ठरते. मात्र, पावसाचे पाणी जास्त काळ मृदेत टिकून राहिल्यास पिकाच्या सडण्याचा धोका वाढतो.

इसबगोल पिकाला तुलनेने कमी पाणी लागतं, मात्र चांगल्या निचऱ्याची आवश्यकता असते. गारपीट आणि जास्त आर्द्रता ही इसबगोलच्या उत्पादनासाठी नुकसानकारक ठरू शकते.

Isabgol Variety | इसबगोलवरील कीड आणि रोग व्यवस्थापन

इसबगोलवर उधईच्या किडींचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता असते. त्यामुळे वेळोवेळी योग्य कीटकनाशकांची फवारणी करणे गरजेचे आहे. याशिवाय, एफिड्स या रोगाचा प्रादुर्भाव देखील पेरणीनंतर 50-60 दिवसांनी दिसून येतो. यावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी 12-15 दिवसांच्या अंतराने कीटकनाशकांची फवारणी करावी.

इसबगोलसाठी योग्य खत व्यवस्थापन

इसबगोल पिकाला फारशी रासायनिक खते लागत नाहीत. साधारणतः नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि पोटॅशयुक्त खतांचा मर्यादित प्रमाणात वापर केला जातो. प्रति हेक्टर 20-30 किलो नायट्रोजन आणि 15 किलो फॉस्फरसचा वापर पुरेसा ठरतो.

यंदाच्या हंगामातील उत्पादन आणि बाजारभाव

ऊंझा बाजार समितीत इसबगोलचे दर 3,250 ते 4,125 रुपये प्रति मण यामध्ये आहेत. कृषी विभागाच्या अहवालानुसार चालू वर्षात इसबगोलची पेरणी मोठ्या प्रमाणावर झाली आहे. मागील वर्षीच्या तुलनेत यावर्षी 135% क्षेत्रफळ वाढले आहे.

Isabgol Variety | इसबगोलचा जागतिक बाजारपेठेतील उपयोग आणि निर्यात

भारत हा जगातील सर्वात मोठा इसबगोल उत्पादक देश आहे. गुजरातशिवाय राजस्थान आणि मध्य प्रदेशमध्येही याचे उत्पादन घेतले जाते. इसबगोलचा सर्वाधिक उपयोग औषधी आणि अन्नप्रक्रिया उद्योगांमध्ये केला जातो. अमेरिका, युरोप आणि इतर देशांमध्ये इसबगोलची मोठ्या प्रमाणावर निर्यात होते.

इसबगोलचे औषधी फायदे

इसबगोलच्या बियांवरील तंतुमय थर आरोग्यासाठी अत्यंत फायदेशीर मानला जातो. हे पदार्थ बद्धकोष्ठता, कोलेस्टेरॉल कमी करणे आणि पचनक्रिया सुधारण्यासाठी उपयुक्त ठरतात. इसबगोलचा उपयोग ब्रेड, आइस्क्रिम आणि सौंदर्यप्रसाधने तयार करण्यासाठीही केला जातो.

शेतकऱ्यांसाठी इसबगोलचे फायदे

कमी खर्च, कमी पाण्याची गरज आणि निर्यातक्षम उत्पादन यामुळे इसबगोल शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरू शकतो. योग्य नियोजन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर केल्यास शेतकऱ्यांना या पिकातून जास्त उत्पन्न मिळू शकते.

इसबगोल ही एक प्राकृतिक औषधी वनस्पती आहे, जी प्रामुख्याने प्लांटॅगो ओव्हाटा या वनस्पतीच्या बियांपासून मिळते. हे एक फायबरयुक्त पदार्थ असून, पचनक्रियेस मदत करणारे एक उत्तम घटक मानले जाते. इसबगोलच्या सेवनामुळे पचनसंस्था सुधारते आणि अनेक आरोग्यसंबंधित तक्रारींवर उपयुक्त ठरते.

Isabgol Variety | इसबगोलचे आरोग्यदायी फायदे

1.पचनासाठी फायदेशीर – इसबगोलमध्ये भरपूर प्रमाणात अन्नतंतू (फायबर) असतात, जे पचनसंस्थेला मदत करतात आणि बद्धकोष्ठता दूर करतात.
2.वजन नियंत्रण – इसबगोल पोटभरल्याची भावना निर्माण करून अन्नाचे सेवन नियंत्रित करते, त्यामुळे वजन कमी करण्यास मदत होते.
3.हृदयाच्या आरोग्यासाठी उत्तम – इसबगोल कोलेस्टेरॉलची पातळी नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते, ज्यामुळे हृदयरोगाचा धोका कमी होतो.
4.मधुमेहासाठी फायदेशीर – इसबगोल रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवते आणि इन्सुलिन संवेदनशीलता सुधारते.
5.आंतड्यांच्या आरोग्यासाठी उपयुक्त – इसबगोल आतड्यांमध्ये सौम्य लघवीकारक प्रभाव निर्माण करून त्यांची कार्यक्षमता सुधारतो.

Isabgol Variety | सेवन करण्याची पद्धत

1.इसबगोल सामान्यतः कोमट पाण्यात, दूधात किंवा ताकात मिसळून घेतले जाते. डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार योग्य प्रमाणात सेवन करावे.

2.नियमित इसबगोलचे सेवन केल्यास पचनसंस्था निरोगी राहते आणि अनेक शारीरिक त्रास दूर होतात.

निष्कर्ष

इसबगोल शेती शेतकऱ्यांसाठी कमी खर्चात अधिक नफा मिळवून देणारी संधी आहे. योग्य हवामान, योग्य खत व्यवस्थापन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा अवलंब केल्यास शेतकरी या पिकातून चांगला आर्थिक फायदा मिळवू शकतात. वाढती मागणी आणि जागतिक बाजारपेठेतील संधी लक्षात घेता, इसबगोल शेतीला उज्ज्वल भविष्यातील एक मोठी संधी मानली जाऊ शकते.