Karjmafi 2025 | गेल्या काही दिवसांत महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागात फिरताना शेतकऱ्यांशी संवाद साधताना दोन प्रमुख प्रश्न वारंवार समोर आले. पहिला – कर्जमाफी होईल का? आणि दुसरा – सन्मान निधीच्या रकमेत वाढ होईल का?
महायुती सरकारने निवडणुकीपूर्वी आपल्या वचननाम्यात शेतकऱ्यांना मोठी आश्वासने दिली होती. सत्ता स्थापन झाल्यानंतर तातडीने कर्जमाफी आणि सन्मान निधी वाढ करण्याचा निर्णय घेतला जाईल, अशी शेतकऱ्यांची अपेक्षा होती. मात्र, सत्तेच्या साडेतीन महिन्यांनंतरही या संदर्भात कोणतीही ठोस पावले उचललेली नाहीत. आता राज्य सरकारचे अर्थसंकल्पीय अधिवेशन 3 मार्च ते 26 मार्च 2025 दरम्यान होणार आहे. या अधिवेशनात 10 मार्च रोजी अर्थसंकल्प सादर केला जाणार आहे.
त्यामुळे कर्जमाफीबाबत काही घोषणा होते का, तसेच सन्मान निधीत वाढ करण्यासंबंधी काही निर्णय घेतला जातो का, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे.
Karjmafi 2025 | कर्जमाफीची शक्यता किती ?
निवडणुकीदरम्यान सरकारने शेतकऱ्यांसाठी कर्जमाफी करण्याचे ठाम आश्वासन दिले होते. मात्र, सरकार स्थापन होऊन तीन महिने उलटले तरी कोणताही ठोस निर्णय झालेला नाही. त्यामुळे आगामी अर्थसंकल्पात कर्जमाफी जाहीर होईल का, हा मोठा प्रश्न आहे.
यासंदर्भात सहकार मंत्री बाबासाहेब पाटील यांनी एका मुलाखतीत स्पष्ट केले की, “कर्जमाफीबाबत मुख्यमंत्री बोलले आहेत. सरकारची याबाबत बांधिलकी आहे. मात्र, काही बाबी ठरवण्यासाठी वेळ लागतो.”
तर कृषी विभागातील एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याच्या म्हणण्यानुसार, “राज्याची आर्थिक परिस्थिती पाहता कर्जमाफी करण्याची शक्यता सध्या तरी नाही. तसे कोणतेही हालचाली अद्याप सुरू झालेल्या नाहीत.”
यावरून असे दिसते की, सरकार कर्जमाफीसाठी वेळ घेत आहे किंवा याबाबत संभ्रम कायम आहे.
सन्मान निधी वाढ होईल का ?
महायुती सरकारने शेतकरी सन्मान निधी 12 हजारांवरून 15 हजार रुपये करण्याचे वचन निवडणुकीदरम्यान दिले होते. मात्र, प्रत्यक्षात यावर कोणतीही ठोस कार्यवाही झाली नाही.
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी 24 फेब्रुवारी रोजी एका कार्यक्रमात सांगितले की, “पीएम किसान आणि नमो शेतकरी सन्मान निधी योजनेंतर्गत लवकरच 3 हजारांची वाढ केली जाईल.” मात्र, ‘लवकर’ म्हणजे नेमके कधी? याबाबत त्यांनी कोणताही स्पष्ट उल्लेख केला नाही.
कृषी विभागातील एका अधिकाऱ्याच्या मते, “सन्मान निधी वाढ करण्यासंबंधी कोणताही प्रस्ताव कृषी विभागाकडे आलेला नाही. तसेच सरकारकडून या संदर्भात कोणताही ठोस निर्णय घेण्यात आलेला नाही.”
याचा अर्थ असा की, सन्मान निधी वाढ करण्याची शक्यता तातडीने नाही. मात्र, पुढील महिन्यांमध्ये काही हालचाली होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
Karjmafi 2025 | कर्जमाफीचा निर्णय का होत नाही ?
कर्जमाफीबाबत सरकारने अद्याप कोणताही निर्णय घेतलेला नाही. यामागील मुख्य कारण म्हणजे राज्याची आर्थिक स्थिती.
राज्य सरकारने ‘लाडकी बहिण योजना’ सुरू केली, ज्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर निधी वळवण्यात आला. यामुळेच कर्जमाफीला विलंब होत असल्याचे कृषीमंत्री माणिकराव कोकाटे यांनी याआधी स्पष्ट केले होते.
“राज्याचे उत्पन्न वाढल्याशिवाय कर्जमाफीबाबत पुढील निर्णय घेता येणार नाही. चार ते सहा महिन्यांनंतरच या संदर्भात विचार केला जाईल.” असे त्यांनी सांगितले होते.
याशिवाय, उपमुख्यमंत्री आणि अर्थमंत्री अजित पवार यांनाही शेतकऱ्यांनी कर्जमाफीबाबत जाहीर कार्यक्रमात सवाल केला होता. त्यावेळी त्यांनी उत्तर दिले की, “सरकारकडे पुरेसा निधी नाही, त्यामुळे कर्जमाफीचा निर्णय सहज घेता येणार नाही.”
सरकारकडून फक्त सवलतीची शक्यता ?
आर्थिक स्थिती पाहता कर्जमाफीची शक्यता सध्या धूसर आहे. मात्र, सरकार शेतकऱ्यांना काही प्रमाणात दिलासा देण्यासाठी कर्जावरील व्याजदरात सवलत किंवा सवलतीच्या योजना जाहीर करू शकते.
अर्थतज्ज्ञ प्रा. नीरज हातेकर यांच्या मते, “सरकारकडे निधी कमी असल्याने संपूर्ण कर्जमाफी होण्याची शक्यता कमी आहे. मात्र, काही योजना जाहीर करून सरकार शेतकऱ्यांना खूश करण्याचा प्रयत्न करू शकते.”
शेतकऱ्यांनी पुढे काय करावे ?
जर कर्जमाफीची घोषणा लवकर होणार नसेल, तर शेतकऱ्यांनी त्यांच्या कर्जफेडीबाबत विचारपूर्वक पावले उचलणे आवश्यक आहे.
1. कर्जाचे हफ्ते नियमित भरण्याचा प्रयत्न करावा.
2. सरकारी अनुदान योजनांचा लाभ घ्यावा.
3. व्याज सवलतीसाठी बँकांकडून माहिती घ्यावी.
4. शेतीपूरक व्यवसाय सुरू करण्याचा विचार करावा.
Karjmafi 2025 | कर्जमाफी 2025: शेतकऱ्यांच्या आशा आणि सरकारची भूमिका
महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी कर्जमाफी हा नेहमीच महत्त्वाचा विषय राहिला आहे. महायुती सरकारने 2024 च्या निवडणुकीपूर्वी कर्जमाफीचे आश्वासन दिले होते, मात्र सत्ता स्थापन होऊन तीन महिने उलटले तरी कोणताही ठोस निर्णय घेण्यात आलेला नाही.
2025 च्या अर्थसंकल्पीय अधिवेशनात कर्जमाफीबाबत घोषणा होण्याची शक्यता कमी दिसते. याचे मुख्य कारण म्हणजे राज्याची आर्थिक परिस्थिती आणि इतर योजनांसाठी खर्च केलेला निधी. सहकार मंत्री बाबासाहेब पाटील यांनी सांगितले की, “सरकार कर्जमाफीबाबत सकारात्मक आहे, मात्र थोडा वेळ लागेल.”
विशेषतः, सरकार कर्जमाफीऐवजी कर्जावरील व्याज सवलत किंवा पुनर्रचना योजना जाहीर करू शकते. त्यामुळे शेतकऱ्यांना दिलासा मिळेल, पण थेट कर्जमाफीसाठी वाट पाहावी लागू शकते.
Karjmafi 2025 | निष्कर्ष – मार्चच्या अर्थसंकल्पात काय अपेक्षा ठेवावी ?
1.कर्जमाफीबाबत तातडीने कोणतीही घोषणा होण्याची शक्यता नाही.
2.सन्मान निधी वाढीबाबत अद्याप ठोस निर्णय झालेला नाही.
3.कर्जाच्या व्याजदरात सवलत जाहीर होऊ शकते.
4.सरकार शेवटच्या वर्षांत मोठी घोषणा करण्याची शक्यता जास्त.
यामुळे मार्चमधील अर्थसंकल्पात काही ठोस निर्णय होतो का, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे. शेतकऱ्यांना दिलेली आश्वासने सरकार पूर्ण करते का, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरेल.